Дерматофития – шашты, теріні, тырнақты, аяқты, шаптың маңайындағы теріні және бетті зақымдайтын микозды жұқпа. Ол халық арасында «Теміреткі» деген атпен белгілі.
Терінің микозды ауруы (микоздар немесе дерматофития) – адамның терісіне ауру тудыратын микроскопиялық саңырауқұлақтардың енуінен пайда болатын жұқпалы ауру.
Олар табиғатта кең таралған. Қазіргі уақытта адам терісінің жұқпалы ауруын тудыратын 500 түрі белгілі.
Адамдар мен жануарлардың дерматомикоздары ветеринарлық және әлеуметтік-медициналық ең өзекті мәселе. Қазіргі уақытта бұл мәселеге ерекше көңіл аударылуының себебі – жұқпаның өте жылдам жұғуына және таралуына байланысты.
Дерматомикоздармен көбінесе балалар ауырады, аурушаңдық деңгейі жылдың күз-қыс мезгілдерінде көтеріледі.
Ауру көздері науқас адамдар және үй жануарлары болып табылады (ірі қара малдар, мысықтар, иттер).
Теміреткімен ауырған үй жануарларынан және ауру қоздырғышымен залалданған әртүрлі қоршаған ортадағы заттардан жұғады. Мысықтар жүндерімен микоздың қоздырғыштарын үйге әкеледі.
Үй жануарларын лас, қараңғы, тар қораларда ұстағанда олардың арасында дерматомикоз ауруы кең таралады. Ауру қоздырғыштары жануарлардың жүндерімен, тері қабыршақтарымен қора-жайдың еденіне, қабырғасына, төсемшелеріне, малдардың күндізгі тұрағына түседі.
Жұғу жолдары:
– Қатынастық-теміреткінің қоздырғыштарын жұқтырған науқастардың тері қабыршақтары, шаштары, жануарлардың жүндері арқылы жұғады;
– Тұрмыстық-теміреткінің қоздырғыштарымен залалданған науқастардың бас киімдері, төсек жамылғылары, тарақтары, қайшылары және қолданыстағы тағы да басқа заттары жұғады.
Дерматомикоздарды немесе теміреткіні жұқтырмау үшін:
– Үй жануарларын ұстағаннан кейін қолды мұқият сабындап жуыңыздар;
– Сүлгі мен жамылғыларын жиі-жиі жуып,үтіктеп отырыңыздар;
– Тарақтарыңызды үнемі таза ұстап, іш және бас киімдеріңізді, тарақтарыңызды басқа адамдардың пайдалануларына жол бермеңіздер.
– Шаштаразға, спорт залына барғаннан кейін міндетті түрде душ қабылдап немесе моншаға түсіңіздер;
– Дерматомикозбен ауырған үй жануарларын далаға тастамаңыздар;
– Балаларыңыздың кезбе иттермен және мысықтармен ойнауына жол бермеңіздер;
– Мысықты немесе итті асырауға алу алдында, оларды аумақтық ветеринарлық дәрігерге тексертіп, алыңыздар.
Аурудың алғашқы белгілері пайда болғанда өздіктеріңізден ем қолданбай бірден дәрігерге қаралыңыздар.
Түркістан қалалық СЭББ бас маманы
Г.Калжанова